Zalecenia PIP dotyczące szkoleń BHP i badań lekarskich w związku z pandemią
Od kilku tygodni pracodawców nurtują pytania dotyczące przeprowadzania szkoleń oraz kierowania pracowników na wstępne, okresowe i kontrolne badania lekarskie. Co w sytuacji, gdy w związku na obecną sytuację epidemiologiczną większość placówek medycyny pracy pracuje w ograniczonym zakresie? Na to i inne pytania odpowiedział Główny Inspektor Pracy.
Państwowa Inspekcja Pracy, mając na uwadze obecną sytuację oraz opublikowanie nowego Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r., poz. 491), w związku z obowiązkiem skierowania pracowników na badania lekarskie oraz przeprowadzania szkoleń zaproponowała:
- Okresowe i kontrolne badania lekarskie.
Zawieszenie obowiązku przeprowadzania okresowych i kontrolnych badań lekarskich pracowników do czasu odwołania stanu epidemii lub zagrożenia epidemiologicznego, przy jednoczesnym zachowaniu obowiązku wystawienia skierowania na okresowe badania lekarskie w terminach wynikających z orzeczeń lekarskich określających brak przeciwwskazań do pracy, otrzymanych przez pracowników podczas poprzednich badań profilaktycznych. Terminowe wystawienie skierowania będzie potwierdzeniem gotowości pracodawcy do wypełnienia obowiązku określonego w art. 229 Kodeksu pracy. Pracownicy powinni zostać zobowiązani do niezwłocznego udania się do jednostki medycyny pracy, z którą przedsiębiorstwo ma podpisaną umowę o świadczenie usług w zakresie profilaktycznej opieki lekarskiej nad pracownikami, po odwołaniu stanu epidemii lub zagrożenia epidemiologicznego i przywróceniu możliwości przyjmowania pracowników do tych placówek.
- Wstępne badania lekarskie
W przypadku zatrudnienia nowego pracownika i skierowania go na badania wstępne pozostaje utrzymanie obowiązku niedopuszczania do pracy pracowników bez orzeczenia lekarskiego, określającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku pracy. Zgodnie z kodeksem pracy, pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez orzeczenia lekarskiego.
- Instruktaż ogólny
Zgodnie z informacją uzyskaną od Głównego Inspektora Pracy dopuszczalna jest możliwość przeprowadzania szkolenia wstępnego w formie samokształcenia kierowanego lub seminarium (o czasie trwania nie krótszym niż 3 h lekcyjne), w szczególności z użyciem środków komunikacji elektronicznej, wykorzystujących możliwość przesyłania obrazu i dźwięku. Ponadto pracowników należy wyposażyć w komplet niezbędnych materiałów umożliwiających im zaznajomienie się m.in. z podstawowymi przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy zawartymi w Kodeksie pracy, w układach zbiorowych pracy lub w regulaminie pracy, przepisami oraz zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy obowiązującymi w danym zakładzie pracy, zasadami udzielania pierwszej pomocy w razie wypadku oraz ochronie przeciwpożarowej.
- Szkolenie okresowe w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy
Podobnie jak w przypadku Instruktażu ogólnego dopuszcza się możliwość przeprowadzenia szkoleń okresowych pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych w formie samokształcenia kierowanego lub seminarium (o czasie trwania min. 8 h lekcyjnych), w szczególności z użyciem środków komunikacji elektronicznej, wykorzystujących możliwość przesyłania obrazu i dźwięku (on-line). Do tej pory taką możliwość mieli wyłącznie pracownicy zatrudnieni na stanowiskach administracyjno-biurowych lub pracodawców i osób kierujących pracownikami. Pracownicy powinni otrzymać (np. pocztą elektroniczną) komplet niezbędnych materiałów do zaktualizowania i uzupełnienia swojej wiedzy i umiejętności z zakresu przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy związanych z wykonywaną pracą, zagrożeń związanych z wykonywaną pracą oraz metod ochrony przed tymi zagrożeniami, postępowania w razie wypadku i w sytuacjach zagrożeń.
- Egzamin sprawdzający
Po zakończeniu każdego szkolenia obowiązkowe jest przeprowadzanie egzaminu sprawdzającego przyswojenie przez uczestnika szkolenia okresowego wiedzy objętej programem szkolenia oraz umiejętności wykonywania lub organizowania pracy zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy. Egzamin ten powinien odbyć się niezwłocznie po odwołaniu stanu epidemii lub zagrożenia epidemiologicznego.
- Instruktaż stanowiskowy
Z racji tego, że przeprowadzenie instruktażu stanowiskowego fizycznie nie może odbywać się w formie zdalnej, pozostaje utrzymanie obowiązku przeprowadzania instruktażu stanowiskowego przed dopuszczeniem do wykonywania pracy na określonym stanowisku pracownika zatrudnianego na stanowisku robotniczym oraz innym, na którym występuje narażenie na działanie czynników szkodliwych dla zdrowia, uciążliwych lub niebezpiecznych, pracownika przenoszonego na takie stanowisko oraz ucznia odbywającego praktyczną naukę zawodu lub studenta odbywającego praktykę studencką.
Państwowa Inspekcja Pracy przypomina, że działania pracodawców przeprowadzane zgodnie z powyższymi propozycjami nie powinny obniżyć poziomu bezpieczeństwa pracy pracowników, a jednocześnie pozwolą zminimalizować ryzyko dalszego rozprzestrzeniania się koronawirusa SARS-CoV-2.