Ustawa z dnia 14 czerwca 2024 r. o ochronie sygnalistów wprowadza szeroką ochronę dla osób zgłaszających naruszenia prawa Unii.
Ustawa została opublikowana 24 czerwca 2024 r. w Dzienniku Ustaw i zacznie obowiązywać od 25 września 2024 r. Biorąc jednak pod uwagę tryb wprowadzania proceduryu Pracodawców, gotowy projekt obiegu zgłoszeń wewnętrznych powinien zostać przekazany do konsultacji ze związkami zawodowymi lub przedstawicielami pracodawców najpóźniej 19 września 2024 r.
Ustawa ta ma na celu zwiększenie przejrzystości i rozliczalności, poprawę egzekwowania prawa oraz ochronę osób, które zgłaszają naruszenia.
Nakłada również obowiązek zapewnienia kanałów wewnętrznych dla zgłoszeń nieprawidłowości w danym podmiocie oraz ochronę osób, które dokonują zgłoszenia – sygnalistów.
- Cel ustawy: ustanowienie zasad i procedur dotyczących ochrony sygnalistów, czyli osób, które zgłaszają informacje uzyskane w kontekście pracy na temat naruszeń prawa UE.
- Zakres ochrony: ustawa obejmuje szeroki krąg osób pracujących w sektorze prywatnym i publicznym, w tym pracowników, osoby prowadzące działalność na własny rachunek, akcjonariuszy, wolontariuszy, stażystów i osoby poszukujące pracy.
- Kanały zgłoszeń: wprowadzenie skutecznych, poufnych i bezpiecznych kanałów dokonywania zgłoszeń oraz zapewnienie sygnalistom skutecznej ochrony przed działaniami odwetowymi.
- Zgłoszenia dotyczące: naruszeń przepisów w kluczowych dziedzinach polityki, takich jak zamówienia publiczne, bezpieczeństwo produktów, ochrona środowiska, bezpieczeństwo żywności i pasz, zdrowie publiczne, ochrona konsumentów, ochrona prywatności i danych osobowych, bezpieczeństwo sieci i systemów informacyjnych, oraz naruszeń mających wpływ na interesy finansowe UE.
Przedmiotem procedury jest określenie sposobu dokonywania zgłoszeń naruszeń prawa i podejmowania działań następczych.
Procedura ochrony sygnalistów
Sygnalista, w kontekście prawa pracy i ochrony osób zgłaszających naruszenia to osoba, która wykrywa w organizacji działania niezgodne z prawem i informuje o nich przełożonego lub organ ścigania. Definicja ta obejmuje zarówno pracowników, jak i inne osoby powiązane z danym podmiotem, które dostrzegają nieprawidłowości i decydują się na ich zgłoszenie. Sygnalista jest osobą fizyczną, która zgłasza lub ujawnia za pomocą wyznaczonych kanałów komunikacji informacje na temat naruszeń w środowisku pracy. Reaguje na zagrożenia, dla interesu szerszego niż indywidualny, informuje o sprawach istotnych
i mających przełożenie na wspólne dobro.
Sygnalistą może być każda osoba, która w związku ze swoją aktywnością zawodową zgłasza nieprawidłowości lub nadużycia prawa bądź inne nieuczciwe zachowania. Status sygnalisty może uzyskać pracownik (niezależnie od formy zatrudnienia), w tym osoba samozatrudniona, wspólnik, udziałowiec, stażysta, praktykant, wolontariusz, podwykonawca lub dostawca, były pracownik lub kandydat na stanowisko pracy.
Ponadto, ustawa o ochronie sygnalistów gwarantuje pełną ochronę osobom pomagającym w zgłoszeniu: współpracownikom, rodzinie sygnalisty, jeżeli mogą doświadczyć szykan
w związku ze zgłoszeniem nieprawidłowości.
Obowiązek wdrożenia procedury ochrony sygnalistów od 17 grudnia 2021 r. nałożony został na:
- publiczne władze centralne i lokalne, w tym jednostki samorządu terytorialnego,
- przedsiębiorców sektora prywatnego zatrudniających co najmniej 50 pracowników.
Przedstawiamy Państwu ofertę na opracowanie i wdrożenie obowiązkowej Procedury Zgłaszania Nieprawidłowości i Ochrony Sygnalistów, obejmującej:
- zakres nieprawidłowości objętych procedurą,
- zakres osób uprawnionych,
- zasady zgłaszania nieprawidłowości przez osoby uprawnione do dokonana zgłoszenia,
- proces zgłaszania nieprawidłowości,
- odpowiedzialność w procesie zarządzania nieprawidłowościami,
- zasady zachowania poufności,
- zasady zachowania w tajemnicy dokonywanych zgłoszeń oraz tożsamości osób dokonujących zgłoszeń
wraz z wymaganymi załącznikami, tj.:
- wzór dokumentu zgłoszenia nieprawidłowości,
- wzór potwierdzenia zgłoszenia nieprawidłowości,
- rejestr zgłoszenia nieprawidłowości,
- wzór zarządzenia w sprawie wprowadzenia procedury zgłaszania nieprawidłowości i ochrony sygnalisty,
- raport z postępowania wyjaśniającego po zgłoszeniu naruszenia.