Ocena ryzyka zawodowego za pomocą metody JSA
Analiza ryzyka zawodowego za pomocą metody JSA jest metodą indukcyjną, w której ryzyko zawodowe jest funkcją konsekwencji zdarzenia i prawdopodobieństwa zdarzenia. W metodzie JSA określane w definicji ryzyka prawdopodobieństwo skutków zdarzenia jest uszczegółowione i przedstawione przez trzy parametry ryzyka, tj. częstotliwość występowania zagrożeń (F), możliwość uniknięcia lub ograniczenia szkody (A) i prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia (O).
Ocena ryzyka zawodowego JSA – cele metody
Metoda JSA, czyli Analiza Bezpieczeństwa Pracy, jest narzędziem służącym do przeprowadzenia szczegółowej analizy zadania lub procesu pracy w celu zidentyfikowania wszystkich potencjalnych zagrożeń i określenia ryzyka związanego z każdym z nich. Jej cel polega nie tylko na identyfikacji ryzyka, ale także na opracowaniu oraz wdrożeniu skutecznych środków zapobiegawczych, które pozwolą na bezpieczne wykonywanie obowiązków, zmniejszając tym samym ryzyko wypadków czy chorób zawodowych.
Analiza ryzyka JSA składa się z kilku kluczowych etapów. Pierwszym z nich jest szczegółowa identyfikacja i opis poszczególnych zadań pracy, podczas których pracownik może być narażony na zagrożenia. Następnie dla poszczególnych poleceń określane są potencjalne niebezpieczeństwa. Natomiast ryzyko związane z każdym z nich zostaje ocenione poprzez analizę częstotliwości występowania danych zagrożeń, możliwości uniknięcia lub ograniczenia szkody oraz prawdopodobieństwa wystąpienia zdarzenia.
JSA – ocena ryzyka
Ostatnim etapem analizy JSA jest wartościowanie ryzyka, które polega na wyliczeniu jego kategorii zgodnie ze wzorem. Pozwala to na hierarchizację i skupienie działań zapobiegawczych na najbardziej krytycznych zagrożeniach. Dzięki temu możliwe jest efektywne zarządzanie ryzykiem zawodowym, co przekłada się na poprawę bezpieczeństwa pracy.
Korzyści z wdrożenia JSA
Zastosowanie metody JSA w procesie oceny ryzyka zawodowego przynosi szereg korzyści dla pracodawców i pracowników. Dzięki systematycznej oraz szczegółowej analizie możliwe jest wykrycie zagrożeń, które mogłyby zostać pominięte przy wykorzystaniu mniej szczegółowych sposobów.
Analiza ryzyka prowadzona metodą JSA obejmuje etapy:
- Oszacowanie ryzyka, tzn. określenie możliwych strat po przez określenie klasy konsekwencji C i prawdopodobieństwa konsekwencji P
- Wartościowanie ryzyka
Wartość określającą kategorię ryzyka wylicza się zgodnie z wzorem: P=F+O+A, gdzie:
F – Częstotliwość występowania zagrożeń
O – prawdopodobieństwo zdarzenia
A – możliwość uniknięcia lub ograniczenia szkody
Szacowanie wartości składowych parametrów prawdopodobieństwa konsekwencji w analizie bezpieczeństwa pracy JSA przedstawiono poniżej.
Tabela 1 Częstotliwość występowania zagrożenia
F – Częstotliwość występowania zagrożenia | |
Wartość | Charakterystyka |
1 | < 1 raz w roku |
2 | 1 raz w roku |
3 | 1 raz w miesiącu |
4 | 1 raz w tygodniu |
5 | Codziennie |
Tabela 2 Prawdopodobieństwo zdarzenia
O – Prawdopodobieństwo zdarzenia | |
Wartość | Charakterystyka |
1 | Nieistotne |
2 | Mało prawdopodobne |
3 | Wyobrażalne |
4 | Prawdopodobne |
5 | Zwykłe |
Tabela 3 Możliwość uniknięcia lub ograniczania szkody
A – Możliwość uniknięcia lub ograniczenia szkody | |
Wartość | Charakterystyka |
1 | Oczywiste |
2 | Prawdopodobne |
3 | Możliwe |
4 | Niezbyt możliwe |
5 | Niemożliwe |
Tabela 4 Konsekwencje zdarzenia C szacowane są w czterech klasach
C – Konsekwencje zdarzenia | ||
Klasa | Opis | Charakterystyka |
C1 | Nieznaczne | Nie powodujące niezdolności do pracy |
C2 | Marginalne | Krótka niezdolność do pracy |
C3 | Poważne | Dłuższa niezdolność do pracy |
C4 | Bardzo poważne | Śmierć |
Tabela 5 Po oszacowaniu parametrów ryzyko wartościowane jest z matrycy ryzyka:
Metoda JSA – Wartościowanie ryzyka | |||||
Klasa konsekwencji – C: | Prawdopodobieństwo konsekwencji – P: | ||||
3-4 | 5-7 | 8-10 | 11-13 | 14-15 | |
C1 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
C2 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 |
C3 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
C4 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 |
Tabela 6 Ryzyko wartościowane jest na trzech poziomach:
Kategoria ryzyka | Wartość | Zalecenia decyzyjne |
Ryzyko pomijalne | 1-2 | Praca nie może być rozpoczęta ani kontynuowana do czasu zmniejszenia ryzyka |
Ryzyko akceptowalne | 3-5 | Zalecane zmniejszenie ryzyka lub utrzymanie na tym samym poziomie |
Ryzyko nieakceptowalne | 6-8 | Wskazana kontrola |